Dagskrá Sjávarútvegsráðstefnunnar 2023
Hörpu, 2.-3. nóvember
Samfélagsleg ábyrgð sjávarútvegs
Silfurberg Fimmtudagur10:00-12:00
Sjálfbærni er kjarni allrar nýtingar endurnýjanlegra auðlinda. Það er engin nýjung, engin ný sannindi og löngu þekkt í íslenskum sjávarútvegi og landbúnaði.
Sjálfbær rekstur hvílir á því hversu vel tekst til að vinna samtímis að umhverfismálum, félagslegum þáttum og góðum stjórnarháttum. Þau hjá Festu samfélagsábyrgð hafa flokkað verkefnin í samræmi við þessar þrjár stoðir í Jörð, Fólk og Hagsæld.
Í opnunarmálstofunni beinum við sjónum okkar að verkefnum sjávarútvegs, hlutverki og framlagi til þessara megin stoða sjálfbærni.
Málstofunni er skipt í tvo hluta. Í fyrri hlutanum eru fjögur opnunarerindi um rekstrar- og starfskilyrði sjávarútvegs en lagt verður út af þeim í panelumræðum í seinni hlutanum.
Markmið málstofunnar er að fara yfir stefnumarkandi áherslur stjórnvalda, efnahagsleg nauðsyn sjálfbærs sjávarútvegs og verkefni fyrirtækja í sjávarútvegi til sjálfbærs rekstrar.
Hver er frammistaða íslensks sjávarútvegs í sjálfbærum rekstri?
Fundarstjóri opnunarmálstofunnar mun leiða panelumræður þar sem lagt er út frá opnunarerindum með spurningum og svörum og samtali um sjálfbæran rekstur sjávarútvegs með tilliti til umhverfis, félagslegra þátta og stjórnarhátta
Kristinn Hjálmarsson
Framkvæmdarstjóri ISF
Umsjónarmaður
Ingunn Agnes Kro
Stjórnarformaður RARIK og Votlendissjóðs
Málstofustjóri
10.00
Opnum
Ólafur Karl Sigurðsson leiðir fiskiðnað Marel á heimsvísu en hann hefur starfað hjá Marel frá árinu 2015 þegar hann hóf störf sem vörustjóri. Í gegnum árin hefur hann gegnt mismunandi störfum hjá Marel í þjónustu og vöruþróun, nú síðast sem forstöðumaður nýsköpunar hjá Marel Fish. Áður starfaði Ólafur Karl meðal annars á fjármálamarkaði. Hann er með B.Sc. gráðu í viðskiptafræði frá Háskólanum á Bifröst og MBA gráðu frá Háskólanum í Reykjavík.
10.10
Velkomin, takk fyrir að koma og kærar þakkir til allra sem hafa tekið þátt í undirbúningi ráðstefnunnar í ár!
.
10.15
Höfin eru lungu heimsins
Hvernig getur sjávaraútvegurinn staðsett sig sem sjálfbæniráðsmenn hafsins? Hvert er hlutverk hafsins í sjálfbæru samfélagi? Hafið tengist öllum þremur stoðum sjálfbærni – jörðinni, fólki og hagsæld. Sjávarútvegurinn tekur þátt á vandaðri og samfélagslega ábyrgri umgengni um hafið en mikilvægi hafsins fyrir samfélagið opnar líka sjávaraútveginum ótal tækifæri.
10.30
Sjávarútvegur – sýn og stefna sem tryggja sjálfbæra undirstöðuatvinnugrein
Erindi um stefnumörkun í sjávarútvegi. Leiðir til að auka samfélagslega sátt um sjávarútveg og ná frekari árangri í verðmætasköpun í þessari undirstöðuatvinnugrein.
10.50
Sjálfbærni er ekki skraut og skemmtilegar fyrirsagnir
Það er í tísku að vera sjálfbær. Stundum virðist sjálfbærni hreinlega orðin keppnisgrein, þar sem sumir eru sjálfbærari en aðrir. Hefur hugtakið raunverulega efnislega þýðingu eða nýtist það fyrst og síðast til skrauts í auglýsingum og fagurlega skreyttum bæklingum? Í erindinu verður þessi staða hugleidd og álitamálin skoðuð út frá sjónarhóli íslensks sjávarútvegs.
11.10
Fjármálastöðugleiki og sjálfbær sjávarútvegur
Sjálfbær sjávarútvegur er ein af forsendum fjármálastöðugleika. Mikilvægt er að lágmarka og tryggja viðnámsþrótt greinarinnar gagnvart þeirri loftslagsáhættu sem hún stendur frammi fyrir, hvort sem hún stafar af hlýnun og súrnun sjávar eða af þeim aðgerðum sem nauðsynlegar eru til að tryggja samkeppnishæfni íslensks sjávarútvegs í lágkolefnishagkerfi framtíðarinnar.
11.30
Panel
Í panel verða: Ingveldur Ásta Björnsdóttir, Oddi hf, Margrét Kristín Pétursdóttir, Vísir hf. og Guðmundur Kristjánsson, Brim hf.
11.50
Afhending Hvatningarverðlauna
Markmiðið með veitingu Hvatningarverðlaunanna er að hvetja ung fyrirtæki og frumkvöðla til dáða, stuðla að nýbreytni og vekja athygli almennings á gildi nýsköpunar og þróunar í sjávarútvegi. Hvatningarverðlaun Sjávarútvegsráðstefnunnar eru veitt ungum fyrirtækjum eða sjálfstætt starfandi einstaklingum fyrir nýbreytni og þróunarverkefni sem þykir hafa skarað frammúr og skapað væntingar um framlag sem talið er að muni treysta stoðir íslensks sjávarútvegs. Verðlaunin eru í formi viðurkenningarskjals og verðlaunagripsins Sviföldunnar.
12.00
Veitingar í Flóa
Þróun í frystitækni
Mikilvægi ferskleika hráefnis er stöðugt í skoðun og hefur verið mikil þróun í frystitækni undanfarin ár sem geta leitt til aukinna afurðagæða og afkastagetu. Til dæmis er stór hluti af íslenskum uppsjávarafurðum frystur til manneldis og áframvinnslu og felast tækifæri í auknum afurðagæðum og styttri frystitíma sem auka afköst í vinnslu. Í bolfisk hefur áherslan verið á ferskar afurðir en undanfarið (t.d. eftir Covid í Bretlandi) hafa framleiðendur í áframvinnslu í auknum mæli skipt yfir í frosnar afurðir til þess að geta haldið hráefni á lager og sveiflujafnað framleiðsluna. Þá hafa fiskafurðir með vörumerkið „frosen before rigor“ verið eftirsóttar til áframvinnslu. Í harðri alþjóðlegri samkeppni er nauðsynlegt að taka gæði afurða föstum tökum og með bættri frysti- og uppþíðingartækni felast tækifæri fyrir aukin afurðagæði frosinna afurða til jafns við ferskar.
Guðmundur H. Hannesson
framkvæmdastjóri, Kælismiðjan Frost
Umsjónarmaður
Jón Birgir Gunnarsson
markaðsstjóri, Baader
Málstofustjóri
13.00
Framtíðarmöguleikar í frysti- og þíðingartækni sjávarfangs
Í erindinu er farið yfir nýlega þróun í frysti- og þíðingartækni fyrir sjávarfang og áhrif á gæðaþætti hráefnis, s.s. vatnsheldni, áferð, TVB-N, lípíð og prótein. Fjallað er um nýlega þróun á iðnaðarlausnum í frystingu og þíðingu sem felst m.a. í notkun háþrýstings, hljóðbylgja, rafsegulbylgja (t.d. útvarps- og örbylgjur), o.fl. Þessar mismunandi aðferðir geta nýst samhliða hefðbundnari frysti- og þíðingaraðferðum (s.s. loftblástur eða ídýfu í vökva) til þess að örva ferlið og ná fram auknum hraða og viðhalda betri gæðum.
13.15
Segul- og hljóðbylgjufrysting,- varðveisla ferskleika frosinna sjávarafurða.
Erindið fjallar um nýja aðferð við frystingu matvæla þar sem segul- og hljóðbylgjum er beitt með það að markmiði að færa gæði frosinna matvæla nær gæðum ferskra. Með nýjum frystiaðferðum opnast möguleiki til frekari þróunar sem leitt getur til verðmætaukningar og aukins sveigjanleika í birgðahaldi og markaðsetningu frosinna sjávarafurða.
13.30
Frysting með stýrðu hita- og rakastigi
Markmið með stýrðu hita- og rakastigi, er að framleiða einsleita gæða vöru samkvæmt kröfu markaðarins. Með því að hafa stjórn á fleiri breytum í frystiferlinu en áður, aukast og jafnast afköst frystitækja, sem skilar stöðugra vinnsluflæði og afköstum. Áhrifin eru umtalsverð.
13.45
Frysting fyrir og eftir dauðastirðnun
Í þessu erindi er fjallað um frystingu fyrir og eftir dauðastirðnun. Farið er yfir kosti og galla þess að frysta sjávarafurðir eftir mislangan biðtíma. Einnig er lagt mat á hvernig hægt að tryggja varðveislu gæða í gegnum virðiskeðjuna frá slátrun til neytenda.
Við frystingu sjávarafurða þarf að huga að:
- Ástandi hráefnis – árstími, meðhöndlun, dauðastirðnun,
- frystitækni – aðferð,
- frostgeymsla og flutningar – stöðugleiki í ferlinu.
14.00
Tækifæri í frystingu
Erindið mun fjalla almennt um þróun á á sölu frystra afurða fisks frá Íslandi. Í framhaldi mun ég reyna að varpa ljósi á ýmis tækifæri sem ný tækni mun geta leitt af sér.
14:15
Umræður
14:45
Veitingar í Flóa
Breyttur heimur og áskoranir við markaðssetningu sjávarafurða
Silfurberg B Fimmtudagur 13:00-14:45
Á undanförnum árum hafa orðið atburðir á heimsvísu sem hafa haft stórvægileg áhrif á stjórnmál, viðskipti og daglegt líf víðast hvar í heiminum. Í kjölfar heimsfaraldurs covid-19 og innrás Rússa í Úkraínu hafa orðið meiri breytingar á viðskiptaumhverfi með sjávarafurðir en sést hafa í langan tíma þar sem orkukostnaður hefur hækkað og kaupmáttur hefur minnkað auk þess sem flutningsleiðir hafa breyst og jafnvel lokast.
Í þessari málstofu er fjallað um þær breytingar sem orðið hafa í sölu, dreifingu og neyslu sjávarafurða í skugga stríðsátaka og heimsfaraldurs og þær áskoranir sem blasa við í breyttum heimi.
Elísabet Richardsdóttir
sales manager - salted fish, Bacco Seaproducts
Umsjónarmaður
Pálmi Skjaldarson
sölustjóri hjá Bacco Seaproducts
Málstofustjóri
13:00
Áskoranir á alþjóðamörkuðum
Umtalsverðar áskoranir hafa verið alþjóðamörkuðum síðustu árin. Má þar helst nefna covid-19 heimsfaraldur og innrás Rússa í Úkraínu. Verðlag og fjármagnskostnaður hefur í kjölfarið hækkað töluvert, auk þess sem aðgengi að mörkuðum hefur breyst. Í erindinu verður farið yfir þróun síðustu missera og áhrif þessa á íslenskan sjávarútveg og samkeppnisstöðu hans.
13:20
Breyttur heimur: vinnsla á tvífrystum fiski
Framleiðsla á tvífrystum afurðum er stóru hluti af alþjóðlegum sjávarútvegi. Í þessum fyrirlestri munum við reyna að varpa ljósi á þær breytingar sem eru að eiga sér stað bæði hvað varðar hráefni frá
Rússlandi og framleiðslu á endanlegum vörum í Kína úr hráefni víða að úr heiminum. Eru auknir möguleikar í tækni- og sjálfvirknivæðingu fyrir þau lönd sem hafa flutt inn fullunnar tvífrystar vörur? Eru
ný lönd að taka yfir framleiðslu á afurðum sem hafa krafist mikils vinnuafls?
13:40
Tækifæri og áskoranir í breyttri heimsmynd
Undanfarin ár hafa orðið verulegar breytingar á mörkuðum og flutningaleiðum. Í erindinu verður fjallað um þau tækifæri og áskoranir sem hafa skapast við heimsfaraldurinn og stríð í Úkraínu.
14:00
Retails:Time for change (again)
Covid, post-covid, Ukraine war, inflation, global warming… In 4 years, the world has faced lot of changes and the world of the consumption has followed the trend.
Have we reached the end of mass consumption? One certain thing is that consumer is changing his way to buy. More local and green, less meat, veganism and low price, the consumers are more and more complex and contradictory. It is up to retails to adapt.
14:25
Umræður
14:45
Veitingar í Flóa
Verndun hafsvæða (30 fyrir 30) – áhrif á sjávarútveg
Í ályktun frá COP15-ráðstefnu Sameinuðu þjóðanna í Montréal árið 2022 segir m.a. að stefnt verði að virkri vernd og stýringu a.m.k. 30% hafsvæða heimsins fyrir árið 2030. Áhersla verður lögð á líffræðilegan fjölbreytileika, vistkerfisþjónustu og heildstæð svæði. Þessi svæði þurfa ekki að vera lokuð en stýring þeirra þarf að hafa ótvíræðan ávinning fyrir ofangreind markmið. Einnig voru samþykkt markmið um endurheimt raskaðra vistkerfa og er Ísland aðili að þessu samkomulagi.
Það er almennt álit sérfræðinga í auðlindastjórnun að virk vernd og stýring náttúruauðlinda næst ekki nema með víðtæku samráði stjórnsýslu, vísindamanna, hagaðila og almennings. Markmiðið með þessari málstofu er að fá fjölbreyttan hóp að borðinu til að hefja þetta samtal og leggja þannig grunn að frekari vinnu.
Svanur Guðmundsson, Bláa Hagkerfið
Umsjónarmaður
Guðbjörg Ásta Ólafsdóttir
forstöðumaður rannsóknaseturs Háskóla Íslands á Vestfjörðum
Málstofustjóri
13:00
Stefna og áherslur stjórnvalda fyrir verndun hafsvæða
Farið yfir hvað kemur fram í stefnu stjórnvalda varðandi verndun hafsvæða og umfjöllun um starf stýrihóps matvælaráðherra um verndun hafsins.
13:10
Regluverk fyrir verndun hafsvæða
Farið yfir skuldbindingar Íslands, einkum samkvæmt samningi um líffræðilega fjölbreytni (CBD), um verndun hafsvæða. Farið yfir stofnun stýrihóps um málefnið í stjórnsýslunni. Farið yfir markmiðin og hvaða leiðir séu færar miðað við gildandi lög. Farið yfir mun á friðlýsingu svæða og svæða sem njóta annara virkra verndarráðstafana. Farið yfir setningu reglugerðar um verndarráðstafanir vegna viðkvæmra hafsvæða og botnvistkerfa og aðrar ráðstafanir sem tryggja einhvers konar verndun. Farið yfir nauðsyn á gerð ferla fyrir stjórnsýsluna að skilgreina, meta og tilkynna svæði sem njóta verndar.
13:20
Hvernig eru vistkerfi hafsvæða kortlögð?
Farið verður yfir það hvernig við öflum þekkingar á lífverum hafsbotnsins og kortleggjum botnvistkerfi. Farið er yfir beinar rannsóknir, spálíkanagerð og hvernig vistkerfi eru metin. Slíkar rannsóknir eru grundvöllur fyrir mati á verndargildi hafsvæða.
13:30
Sjálfbærni í samfélags- og menningarlegu samhengi – fræðilegar hugleiðingar.
Hugtakið sjálfbærni er notað í margvíslegu samhengi, stundum illa skilgreint og umdeilt, sem getur leitt til þess að það er útvatnað og misskilið. Græn- og hvítþvottur eru þekktir gjörningar þar sem hinar þrjár meginstoðir sjálfbærni – samfélagsleg, umhverfisleg og efnahagsleg – verða að litlu öðru en réttlætingu á athöfnum sem jafnvel hafa þveröfug áhrif en ætlað var í upphafi. Í þessu erindi verða ýmsar félagsvísindalegar hliðar sjálfbærnihugtaksins skoðaðar á gagnrýninn hátt.
13:40
Áhrif verndarsvæða á fiskveiðar
Farið verður yfir áhrif 30 fyrir 30 markmiðanna á fiskveiðar og mikilvægi samvinnu hagaðila, vísindamanna og stjórnvalda við stefnumörkun og skilgreiningu á verndarsvæðum.
13:50
Sjálfbærni og 30 fyrir 30 markmiðin
Hvað er sjálfbærni? Hvernig skilgreinum við Sjálfbærni hafanna? Höfum við náð markmiðum okkar um sjálfbærnimarkmið Sameinuðu þjóðanna? Hvað er það sem við þurfum að gera betur.
14:00
Kallað eftir skoðunum úr sal
Kallað eftir skoðunum úr sal / snjallkönnun með 3-4 spurningum þar sem svörum er kastað á skjáinn.
14:10
Pallborðsumræður
14:45
Veitingar í Flóa
Hvernig löðum við til okkar fólk!
Silfurberg A Fimmtudagur15:15-17:00
Sjávarútvegsfyrirtæki verða að vera í góðu sambandi og samstarfi við sitt sveitarfélag þegar kemur að ráðningu fólks sem ekki er þegar búsett á staðnum. Að mörgu þarf að huga þegar farið er í þá vinnu að auglýsa eftir fólki til starfa – hvernig löðum við til okkar fólk!
Samfélagsleg ábyrgð fyrirtækja þarf að vera sýnileg þar sem þau eru órjúfanlegur hluti af sínu samfélagi og verða að rísa undir þeirri ábyrgð sem því fylgir. Mörg fyrirtæki sem mótað hafa sína stefnu varðandi samfélagsábyrgð hafa unnið þá vinnu í samvinnu við önnur fyrirtæki innan vébanda Samtaka fyrirtækja í sjávarútvegi.
Á vinnumarkaði sem tekur örum breytingum er mikilvægt að færni til starfa sé sýnileg og staðfest. Fagbréf atvinnulífsins gerir þetta kleift. Með raunfærnimati er færni starfsfólks metin út frá hæfniviðmiðum starfs. Í framhaldi fer fram þjálfun og fræðsla sem tekur mið af niðurstöðum matsins. Þegar öllum hæfniviðmiðum starfsins er náð er færnin staðfest með Fagbréfi atvinnulífsins fyrir viðkomandi starf. Í því felst ávinningur fyrir fyrirtæki og starfsfólk og getur m.a. kveikt áhuga fólks á frekara námi og námsleiðum í sjávarútvegi. Nám og fræðsla starfsfólks gerir greinina verðmætari.
Valgeir Ægir Ingólfsson,
atvinnu-og þróunarstjóri hjá Fjarðabyggð
Umsjónarmaður
Hildur Bettý Kristjánsdóttir,
framkvæmdastjóri Fræðslumiðstöðvar atvinnulífsins
Málstofustjóri
15:15
Húsnæðismál sem mannauðsmál
Húsnæðismál eru ein af stærri áskorunum sem íslenskt samfélag stendur frammi fyrir í dag. Ljóst er að verkefni er að þeirri stærðargráðu að samspil margra þátta þarf til, bæði hjá opinberum aðilum sem samfélaginu öllu. Fyrir sjávarútveginn skiptir þessi málaflokkur miklu máli til að geta dregið að sér starfsfólk og elft um leið samfélögin sem hann er í með heimilisfesti þess og fjölskyldna þeirra. Samstarf milli sveitarfélaga og fyrirtækja er því mikilvægt til að koma þessu verkefni áfram því ekki viljum við festast í verbúðum að nýju.
15:35
Samfélagsleg ábyrgð fyrirtækja
Sjávarútvegsfyrirtæki er meðvituð um samfélagsábyrgð sína, m.a. að ganga vel um auðlindina, styrkja mannauðinn og taka þátt í samfélaginu. Þá hefur samstarf fyrirtækjanna í greininni, m.a. hvernig þau útfæra samfélagsstefnu SFS, styrkt fyrirtækin í vegferðinni og gefið þeim byr undir báða vængi. Vísir hefur einnig markvisst unnið verkefni með háskólasamfélaginu, því við trúum að þannig höldum við áfram að þróa okkur og opnum þessa spennandi grein fyrir starfskröftum framtíðarinnar.
15:55
Fagbréf atvinnulífsins
Fagbréf atvinnulífsins er staðfesting á færni til að sinna ákveðnu starfi. Með raunfærnimati er færni sem hefur áunnist í starfi staðfest og í framhaldi fer fram þjálfun og fræðsla sem tekur mið af niðurstöðum matsins. Þegar öllum hæfniviðmiðum starfsins er náð er færnin staðfest með Fagbréfi atvinnulífsins fyrir viðkomandi starf.
Fagbréf atvinnulífsins er afrakstur samstarfs Fræðslumiðstöðvar atvinnulífsins (FA), Samtaka atvinnulífsins (SA) og Alþýðusambands Íslands (ASÍ). Myndband
16:15
Nám-og námsleiðir í sjávarútvegi
Í erindinu verður fjallað um hvernig efla megi starfsánægju með aukinni fræðslu, virkri hlustun og upplýsingagjöf, þátttöku og virðingu stjórnenda ásamt markvissri nýliðaþjálfun. Þá verður komið inn á vannýtta hæfileika starfsfólks, ekki síst af erlendum uppruna, og hvaða kosti og tækifæri það hefur í för með sér að hlúa sérstaklega að því.
16:35
Pallborðsumræður
17:00
Móttaka í boði Marel
Upplýsingagjöf um sjálfbærni: Hvar liggja tækifærin?
Silfurberg B Fimmtudagur15:15-17:00
Hinn almenni neytandi hefur sýnt aukinn áhuga á að þekkja uppruna matarins sem ratar á hans disk þar með talin áhrif hans á bæði loftslag og samfélag. Þessi áhugi mun halda áfram að aukast og að endingu verða krafa markaðarins. Hér er mikið sóknartækifæri fyrir íslenskan sjávarútveg þar sem sjávarafurðir eru holl og næringarrík matvara með lágt kolefnisspor miðað við aðra prótíngjafa. Íslenskar sjávarafurðir eru einnig veiddar á sjálfbæran hátt og mannréttindi þeirra sem starfa innan greinarinnar eru í hávegum hafðar.
En þessu þurfum við að miðla áfram. Það er því hagur íslensks sjávarútvegar í heild sinni að þeim fyrirtækjum sem birta ófjárhagslegar upplýsingar fjölgi og taka þar með þátt í okkar sameiginlegu vegferð til að styrkja okkar stöðu sem sjálfbæra fiskiþjóð. Þau fyrirtæki sem þegar hafa skrifað undir samfélagsstefnu SFS hafa skrifað undir þessi orð.
„Við skuldbindum okkur til að birta árlega ófjárhagslegar upplýsingar um umhverfismál, félagslega þætti og stjórnarhætti, þar sem stuðst er við viðurkennd alþjóðleg viðmið“
En hvaða upplýsingar á að birta? Snýr þetta bara að okkar eigin starfsemi eða þurfum við að ná utan um virðiskeðjuna í heild sinni? Og hver eru þessi viðurkenndu alþjóðlegu viðmið? Þau mun taka miklum stakkaskiptum á komandi árum og ná yfir fleiri fyrirtæki en áður og því nauðsynlegt að þekkja þessi nýju lög og þær reglugerðir sem verða innleiddar á næstu misserum.
Elma Sif Einarsdóttir
Verkefnastjóri UFS, Iceland Seafood International
Umsjónarmaður
Sveinn Margeirsson
framkvæmdastjóri nýsköpunar og loftlagsmála hjá Brimi
Málstofustjóri
15:15
Ný löggjöf um sjálfbærni – hvað þýðir hún fyrir sjávarútveginn á Íslandi?
| Eva Margrét Ævarsdóttir, Lögmaður – Eigandi, Lex |
Fyrirtæki hafa haft nokkuð frjálsar hendur um hvernig þau haga ófjárhagslegri upplýsingagjöf um sjálfbærniþætti í starfsemi sinni. Það er nú að breytast.
Evrópusambandið hefur samþykkt reglur um hvernig slíkri upplýsingagjöf skuli háttað og að hún skuli staðfest af endurskoðanda.
Fyrirtæki sem starfa innnan ESB þurfa að fylgja reglunum frá næstu áramótum. Sjávarútvegsfyrirtæki þurfa því, eins og fyrirtæki í öðrum lykilatvinnugeirum, að búa sig undir auknar kröfur, ekki síst um gagnsæi varðandi sjálfbærniþætti sem hafa áhrif á fyrirtækið, viðskiptalíkan þess og stefnu. Allt er þetta liður í því að reyna að takmarka hlýnun í samræmi við ákvæði Parísarsáttmálans.
15:30
Gagnadrifin nálgun á ábyrgar fjárfestingar
Ég mun fjalla um mikilvægi þess að leggja áherslu á birtingu sjálfbærniupplýsinga sem eru líklegar til þess að hafa fjárhagsleg áhrif á rekstur félaga í sjávarútvegi. Einnig er nauðsynlegt að horfa bæði til jákvæðra og neikvæðra ytri áhrifa starfseminnar. Til þess að tryggja aðgengi sjávarútvegsfyrirtækja að grænu fjármagni er nauðsynlegt að gögnin rati á rétta staði og séu aðgengileg og viðeigandi fyrir fjármálafyrirtæki, fjárfesta ásamt hinum almenna neytenda.
15:45
Kolefnisspor matvæla- hvar liggja tækifærin?
Í erindinu verður fjallað um loftslagsáhrif matvælaframleiðslu og kolefnisspor mismunandi matvæla. Kolefnisspor sjávarfangs verður sett í samhengi við kolefnisspor annarra matvæla. Fjallað verður um samsetningu kolefnisspors sjávarfangs og hvaða þættir vega mest. Sýnt verður hvernig kolefnisspor og næringarefnainnihald er reiknað og birt fyrir mismunandi rétti í nokkrum mötuneytum hérlendis með notkun hugbúnaðar og neytandanum þannig gefinn kostur á fleiri upplýsingum en hingað til þ.e. að velja sér rétt út frá loftslagsáhrifum.
16:00
Upplýsingagjöf tækjaframleiðenda í sjálfbærnivegferð matvælaframleiðenda – reynsla og tækifæri
Tækjaframleiðendur gegna mikilvægu hlutverki gagnvart viðskiptavinum sínum og samfélaginu þegar kemur að sjálfbærnimálum. Gagnaöflun og upplýsingagjöf eru grunnþáttur í því að viðskiptavinir geti tekið upplýsta ákvörðun um tækjakaup og rekstur sem samræmist þeirra stefnu í sjálfbærnimálum.
Erindið fjallar um reynslu Marel á upplýsingagjöf til viðskiptavina og tækifæri í að styðja frekar við sjálfbærnivegferð matvælaframleiðanda.
16:15
Vegferð Iceland Seafood í upplýsingagjöf sjálfbærnimála
“Iceland Seafood hefur birt sjálfbærni upplýsingar samfellt í 5 ár. Skýrslugerðin hefur falist í því að halda utan um umhverfislega þætti, félagslega þætti og stjórnarhætti (UFS) hjá móðurfélagi Iceland Seafood og dótturfélögum þess sem eru staðsett í 7 löndum bæði í Evrópu og Suður-Ameríku. Á þessum tíma hefur skýrslan þróast og undirbúningsvinnan yfir árið tekið stöðugum umbótum.
Í þessu erindi verður farið yfir okkar sjálfbærni vegferð og fjallað um undirbúning Iceland Seafood að því að uppfylla bæði Flokkunarreglugerðina sem og nýja reglugerð um Sjálfbærniupplýsingagjöf frá Evrópusambandinu.”
16:30
Umræður
17:00
Móttaka í boði Marel
Hámörkun verðmæta við nýtingu sjávarlífvera: áskoranir og tækifæri
Kaldalón Fimmtudagur15:15-17:00
Á Íslandi má sjá mörg vannýtt tækifæri til fullnýtingar lífauðlinda hafsins, auk þess sem fellur til við vinnslu fisk- og eldisafurða, má þar telja stórþörunga þar sem gríðarlegur vöxtur hefur verið síðustu ár og heimsframleiðsla hefur 1000 faldast síðan 1950 og er í dag um 35 milljónir tonna. Mikilvægt er að gæta íslenskra hagsmuna og tryggja uppbyggingu matvæla- og líftækniiðnaðar á Íslandi, efla rannsóknastarfsemi á þessu sviði, auka verðmæti hráefnisstrauma í sjávarútvegi og stuðla að sjálfbærri og umhverfisvænni nýtingu lífauðlinda hringrásarhagkerfisins.
Allir hagaðilar þurfa að vinna náið saman og samstarfs stjórnvalda, stofnana, háskóla og rannsókna- og nýsköpunarsetra við atvinnulífið og sprotafyrirtæki er mikilvæg tenging til að nýsköpun og þróun rannsókna komist yfir til sjávarútvegsins og í vörur sem nýtast samfélaginu.
Í þessari málstofu verður fjallað um þróun á ferlinu að búa til verðmætar afurðir úr vannýttum sjávartegundum á Íslandi. Kynnt verða ferlin frá hugmynd að veruleika. Sprotafyrirtæki sem eru að slá í gegn með nýjar afurðir segja frá nýsköpunarferlinu og farið verið yfir helstu áskoranir fyrir sprota í dag, s.s. fjármögnun, leyfisveitingar og reglugerðir, rannsóknir, nýsköpun og markaðssetningu.
Anna Kristín Daníelsdóttir, aðstoðarforstjóri og rannsókna- og nýsköpunarstjóri, Matís og Einar Skaftason, veiðafærahönnuður, Hampiðjan
xxxx
Umsjónarmaður
Anna Heiða Ólafsdóttir
fiskifræðingur, Hafrannsóknastofnun
Málstofustjóri
15:15
Hliðarstraumar eða hliðarhráefni: Nýting mismunandi strauma frá fiskvinnslu
Við vinnslu sjávarafurða verða til ýmsir straumar sem hafa ólíka eiginleika. Mikilvægt er að líta þessa strauma alla sömu augum, þeir eru allir hráefni. Mismunandi tækifæri liggja í hverjum fyrir sig og í erindinu verður farið yfir niðurstöður rannsókna á eiginleikum þeirra ásamt því að rætt verður um nýtingarmöguleika þeirra með hámörkun gæða og virðis fyrir augum.
15:30
Frá úrgangi til verðmætasköpunar
Líftæknifyrirtækið Genís hefur á síðustu tveimur áratugum unnið að rannsóknum á kítínafleiðum sem unnar eru úr umbreyttu kítíni frá rækjuskel. Byltingarkenndar uppgötvanir á eiginleikum lífvirkra kítófásykra hafa verið nýttar til þróunar á fæðubótarefninu Benecta®, ásamt áframhaldandi rannsóknum á notkun kítófásykra í lyfjum og við beinígræðslu.
15:45
Vöruþróun og rannsóknir um þang og þara
Þörungaklaustur er með umhverfisþjónustu og heldur utan um vottanir. Það krefst rannsókna og mælinga. Tilraunir við að nýta þang og þara á nýjan hátt kalla líka á vöruþróun, vinnsluaðferðir og tilraunir. Sýni á meðafla gefa til kynna áhrif sláttar á auðlindina. Gerð verður grein fyrir nokkrum verkefnum, en ekki þau sem eru á höndum annarra eins og MATÍS og Hafrannsóknastofnunar. Þörungamiðstöð Íslands var stofnuð sem aðsetur rannsókna og vöruþróunar fyrir nýsköpun.
16:00
Gildi nýsköpunar í rótgrónum rekstri
Þörungaverksmiðjan hefur verið starfandi í hartnær 50 ár. Grundvöllur rekstrar er aðgangur að heitu vatni og þangi og þara sem vex í Breiðafirði. Starfsemin byggir á langri reynslu í fagi sem margir nefna í sömu andrá og nýsköpun. Mikið er sótt til verksmiðjunnar vegna fræðslu, hráefnis í nýjar vörur og þjónustu. Starfsemin ber merki fjárfestinga frá upphafsárum en í seinni tíð hafa orðið framfarir með nýrri tækni og aðferðum. Vart verður við vanþekkingu á hráefninu en enginn vafi leikur á að breið samvinna og góð yfirsýn er lykilatriði um verðmætasköpun úr þessari auðlind.
16:15
The secret ingredient
Seaweed farming is gaining popularity as a sustainable way to produce food and material for innovative products. With “sustainable, good food” as our core value, Fine Foods Íslandica ehf grows seaweed and produces a variety of food products from it. As a local-scale production with a community-focused approach, we support the development of the blue-green economy in the Icelandic countryside. We will discuss our vision for the new seaweed future, along with the lessons learned on the way.
16:30
Varanleg kolefnisbinding í sjó
Til að ná loftslagsmarkmiðum þarf að draga allverulega úr losun, hratt. Til viðbótar við samdrátt í losun verður að byggja upp getuna til að binda kolefni varanlega á öruggan og skalanlegan hátt. Hafið er einn stærsti kolefnisgleypir jarðar og geymir meira en 37.000 gígatonn af kolefni í öruggri langtímageymslu. Varanleg kolefnisbinding í sjó snýst um að nýta og magna aðferðir hafsins við að skila kolefni aftur í djúplög sjávar í baráttunni við loftslagsvánna. Running Tide vinnur að þróun aðferða til að hraða skilum á kolefni úr yfirborðslögum sjávar í djúpsjó og hefur síðan 2022 rekið rannsóknar- og þróunarstarf frá Íslandi, sem hentar vel þar sem landið liggur nálægt djúpum og hér á landi er yfirgripsmikil þekking á hafinu.
16:45
Umræður
17:00
Móttaka í boði Marel
Siglum í átt að hringrásarhagkerfi
Silfurberg A Föstudagur09:00-10:45
Hringrásarhagkerfi heimsins telur einungis 8,6% af heildar hagkerfi heimsins skv. „The Circularity Gap report, 2022“. Íslenskt hagkerfi er í dag líkt og hagkerfi heimsins að mestu línulegt, eða um 90%. Þessu þarf að umbylta þar sem við göngum hratt á hráefnaauðlindir jarðarinnar. Íslensk stjórnvöld hvetja til aukinnar hringrásar og því til stuðnings þá setti Alþingi lög sem eiga að styðja við myndun hringrásarhagkerfis.
Íslenskur sjávarútvegur hefur sett sér markmið um aukna hringrás með því að vinna eftir stefnu sem nefnist „Ábyrgur sjávarútvegur í sátt við umhverfi og samfélag“ og er undir forystu Samtaka fyrirtækja í sjávarútvegi (SFS). Hringrásarhagkerfið í sjávarútvegi snýst ekki einungis um að fullnýta afurðina, en þar höfum við náð eftirtektarverðum árangri, það snýst einnig um að lágmarka hráefnisnotkun sem og sóun í kringum þau aðföng sem þarf til að m.a. veiða og vinna fiskinn, val á umbúðum og flutningi á afurðum.
Bragi Smith
Viðskipta- og þróunarstjóri, iTub
Umsjónarmaður
Björn Margeirsson
rannsóknarstjóri hjá Sæplast/Tempra og dósent við HÍ
Málstofustjóri
09:00
Opportunities for sustainable blue growth using circular economic models
This talk will explore an overview of some of the biggest opportunities that the circular economy can offer at both an international and Icelandic level in the blue economy. This will showcase great examples from fisheries, aquaculture and more to demonstrate key innovation priorities and the big picture toward profit and prosperity.
09:15
Hvernig tengist Úrvinnslusjóður starfsemi fyrirtækja í sjávarútvegi?
Ekkert verður til úr engu. Fyrirtæki í sjávarútvegi þurfa ýmis aðföng sem mikilvægt er að unnið verði úr á sem bestan hátt að loknum líftíma þeirra.
Kynnt er lögboðið hlutverk Úrvinnslusjóðs og hvernig það snertir starfsemi fyrirtækja í sjávarútvegi. Sagt verður frá hvernig aðilar vinna saman að hringrásarhagkerfi og verður þá m.a. sagt frá fyrirkomulagi vegna veiðarfæra og olíu.
09:30
Umhverfis- og vigtarlausnir fyrir úrgang
Aðferðarfræði við flokkun úrgangs með snjalllausnum.
09:45
Frá vandamáli til tækifæra – lífsferill veiðarfæra
Í huga almennings er veiðarfæra úrgangur stórt vandamál. Raunin er samt sem áður sú að það er kominn endurvinnslufarvegur fyrir flest þau efni sem notuð eru í nútíma veiðarfæri. Það er mikil gróska í þessu málefni og mörg verkefni í gangi eða í undirbúningi með það markmið að stuðla að því að auka endurvinnsluhlutfall verðarfæra og bæta gæði við endurvinnslu svo hægt verði að nýta endurunnið efni í ný veiðarfæri.
10:00
Umhverfisspor umbúða
Nýleg lífsferilsgreining sýnir allt að 80% sparnað á umhverfisspori með margnota og endurvinnanlegum umbúðum þar sem þær nýta auðlindir á betri hátt en einnota umbúðir.
10:15
Umræður
10:45
Veitingar í Flóa
Hverjir borða íslenskan fisk?
Silfurberg B Föstudagur09:00-10:45
Ísland flytur út sjávarafurðir til u.þ.b. 85 landa. Hvað vörur eru þetta og hvernig birtast þær neytendum?
Íslendingar eru framarlega þegar kemur að veiðum og vinnslu sjávarafurða. Vörurnar eru þekktar fyrir mjög góð gæði og afhendingaröryggi. Hins vegar er ekki öllum ljóst hvert vörurnar fara og hverjir hinir eiginlegu neytendur eru.
Í málstofunni fáum við að heyra söguna af vörunni okkar þegar hún er komin inn á viðkomandi markað, hvað er gert við hana, hvernig dreifingu og geymslu sé háttað, hvernig henni er pakkað, hún auglýst og síðast en ekki síst hver sé hinn raunverulegi neytandi. Til að segja þessa sögu höfum við fengið reynslubolta í greininni til miðla sinni reynslu.
Björgvin Þór Björgvinsson
fagstjóri sjávarútvegs, Íslandsstofa
Umsjónarmaður
Sigríður Dögg Guðmundsdóttir
forstöðumaður útflutnings og fjárfestinga, Íslandsstofa
Málstofustjóri
09:00
Frakklandsmarkaður – Ferskfiskneysla í Frakklandi
Yfirlit yfir þróun á sölu ferskfisks á Frakklandsmarkaði með sérstakri áherslu á ferskar þorskafurðir, dreyfileiðir og neysluvenjur. Farið verður yfir stærð og þróun á franska markaðnum undanfarin ár, ásamt helstu breytingum á markaði. Hverjir eru neytendur fersksfisks, hvar nálgast frakkar sinn ferska fisk og hvernig er hans neytt.
09:20
Markaðssetning á laxi og bleikju til Norður Ameríku
Reynsla okkar af markaðssetningu og sölu á bleikju til Norður Ameríku.
Hvað höfum við gert hingað til ? Hvernig nálgumst við neytendur ?
Aðferðir, tæki og tól til þess. Framtíðin.
09:40
Hvar endar loðnan?
Mikið er fylgst með úthlutun, veiðum og vinnslu á loðnu og loðnuhrognum en hvert fer hún svo. Farið er í heimsókn til Japans og skoðað hver er hinn endanlegi neytandi á einni af mikilvægustu útflutningsvöru íslendinga, loðnu og loðnuhrognum. Á hvaða diskum enda þúsundir tonna af úrvals næringaríku sjáfarfangi. Hver er framleiðsluferillinn og hvað vita Japanir um vöruna sjálfa.
10:00
Saltfiskur í lífi þjóðar
Hvað þýðingu hefur saltfiskur – bacalhau/bacalao/baccala fyrir neytendur? Hvar er saltfiskur keyptur? Vöruúrval saltfisks, hvar er saltfisksins neytt og hvernig? Hvar stöndum við gagnvart okkar helstu samkeppnisaðilum?
09:20
Umræður
Aukamaður í panel; Gunnar Rúnar Gunnarsson, innkaupastjóri hjá Icelandic Asia
10:45
Veitingar í Flóa
Ekki vera fjarverandi!
Kaldalón Föstudagur 09:00-10:45
Svefn og heilsa eru nauðsynleg lífsgæði allra. Svefn er öllum mönnum og dýrum nauðsynlegur. Í svefni hvílist líkaminn og endurnýjar sig. Taugakerfið endurnærist í svefni og skorti menn svefn skerðist andleg geta þeirra. Að sofa ekki nóg hefur margvísleg áhrif á heilsuna. Fyrir utan það augljósa að vera þreyttur og eiga erfitt með að sinna daglegum störfum hafa margir sjúkdómar verið tengdir skertum svefni.
Rannsóknir hafa sýnt að endurtekin skammtímaveikindi hafa verri áhrif á vinnustaðinn en langtímaveikindi sem koma sjaldnar upp. Bradford kvarðinn var þróaður í þeim tilgangi að draga fram áhrif skammtímaveikinda á rekstur. Þegar atvinnurekandi sýnir heilsu starfsmanna áhuga eru meiri líkur á að halda góðu fólki þar sem góð heilsa eykur ánægju og vellíðan almennt.
Heilsuefling á vinnustað hefur sífellt orðið vinsælli og hafa mörg fyrirtæki uppgötvað að með því að auglýsa sig sem heilsueflandi vinnustað þá er auðveldara að laða að gott og öflugt fólk til starfa.
Heilsueflandi vinnustaður er verkfæri sem gerir vinnustöðum kleift að skapa umhverfi og aðstæður sem stuðla að betri heilsu og vellíðan til góðs fyrir starfsfólk og er sameiginlegt verkefni atvinnurekenda og starfsmanna.
Lilja Björg Arngrímsdóttir
lögfræðingur Vinnslustöðvarinnar í Vestmannaeyjum (VSV) og yfirmaður starfsmannamála VSV
Umsjónarmaður
Bergþóra Hrönn Guðjónsdóttir
sviðsstjóri fræðslusviðs ASÍ
Málstofustjóri
09:00
Svefn í vaktavinnu – getum við bætt frammistöðu og líðan?
Erna Sif mun fjalla um mikilvægi góðs svefns fyrir almenna heilsu og vellíðan með sérstakri áherslu á vaktavinnu. Farið verður yfir hvaða þætti má bæta, bæði hjá starfsfólki og fyrirtækjum til að bæta frammistöðu og líðan starfsmanna, t.d. með yfirferð á vaktavinnufyrirkomulagi, tímasetningu blunda og fleira.
09:30
Fjarverustjórnun og Bradford
Fjarverur starfsmanna geta verið kostnaðarsamar og vinnuaflið er dýrmæt auðlind sem mikilvægt er að efla og styðja til þess að starfsfólki líði sem best við að sinna sínum stöfum vel.
Hjá Heilsuvernd starfa hjúkrunarfræðingar og læknar með það að markmiði að efla heilbrigði og vellíðan á vinnustöðum. Bradford stuðullinn er reikniformúla sem er vel þekkt í mannauðsstjórnun víða um heim og er notuð til þess að mæla fjarveru starfsmanna. Hann má því nota sem eitt af þeim verkfærum sem hjálpar til við fjarverustjórnun.
09:55
Heilsueflandi vinnustaðir – verkfæri fyrir vinnustaði
Kynning á heilsueflandi vinnustað sem er verkfæri sem allir vinnustaðir geta nýtt sér, þeim að kostnaðarlausu. Heilsueflandi vinnustaður samanstendur af átta gátlistum sem innihalda viðmið sem vinnustaðir geta unnið að til að stuðla að heilsueflingu og vellíðan starfsfólks.
10:20
Panelumræður
10:45
Veitingar í Flóa
Umbúðalausnir staða og þróun
Silfurberg A Föstudagur11:15-13:00
Íslensk sjávarútvegsfyrirtæki hafa úr ýmsum umbúðum að velja fyrir hráefni sitt og afurðir. Fyrir óunninn, heilan fisk ber mest á fjölnota, einangruðum plastkerum á meðan einnota umbúðir úr mismunandi plasttegundum og pappa eru jafnan notaðar fyrir afurðir. Umbúðaframleiðendur leita flestir leiða til að minnka umhverfisáhrif pakkninga, t.d. með þróun léttari pakkninga og aukinni endurvinnslu. Vaxandi áhersla hefur verið á lífsferilsgreiningar umbúða þar sem umhverfisáhrif umbúðanna frá vöggu til grafar eru skoðuð. Með lífsferilsgreiningu má m.a. fá hugmynd um hvort sparnaður við framleiðslu á fjölnota umbúðum vegi upp umhverfiskostnaðinn, sem hlýst af bakaflutningi með fjölnota umbúðirnar. Efnisval fyrir umbúðir fiskafurða takmarkast m.a. af löggjöf um snertingu fiskafurða við umbúðirnar og setur það vissar skorður á þróun fiskpakkninga og endurvinnslu á þeim.
Íslensk sjávarútvegsfyrirtæki leggja sitt af mörkum við að minnka notkun plastumbúða og -pakkninga eða nota plast sem auðvelt er að endurvinna eða farga með öruggum hætti.
Háskóli Íslands greinir frá rannsóknum, sem þau hafa verið að vinna í og snýst um lífsferilsgreiningu á bæði frauðkössum og mismunandi fiskikerum fyrir ferskan fisk.
Atli Þór Ragnarsson
innkaupastjóri, Samherji
Umsjónarmaður
Oddgeir Þór Gunnarsson
sala og ráðgjöf hjá Samhentum
Málstofustjóri
11:15
Umhverfisvænni umbúðir í sjávarútvegi
Hvernig mun hringrásarhagkerfið hafa áhrif á hvaða umbúðir sjávarútvegurinn mun nota eftir 5 ár? Hvernig geta fyrirtæki sýnt vilja í verki þegar kemur að vali og hönnun umbúða? Hverjar eru helstu áherslur ESB á sviði umbúða og hvernig eru þær að breytast?
11:35
Hvað má og hvað má ekki nota í umbúðum í sjávarútvegi
Fjallað verður um löggjöf um matvælaumbúðir (matvælasnertiefni). Stutt kynning á þeirri löggjöf sem Evrópusambandið hefur sett um matvælasnertiefni (Food Contact Materials) og Ísland hefur innleitt inn í íslenska matvælalöggjöf. Tilgangur með þessari löggjöf er að tryggja að öryggi neytenda gagnvart skaðlegum efnum sem geta borist úr matvælasnertiefnum í matvæli og jafnframt að samræma reglur til að tryggja samkeppni og frjálst flæði vöru innan Evrópska efnahagssvæðisins.
11:55
Lífsferilsgreining á einnota og fjölnota umbúðum fyrir ferskan
Meginmarkmið verkefnisins UMMAT sem styrkt var af Matvælasjóði er að þróa umhverfisvænni umbúðir fyrir ferskan fisk. Ein einfaldasta leiðin til að minnka umhverfisáhrif útflutnings matvæla er að gera pakkningarnar léttari og minnka þannig mögulega umhverfisáhrif bæði tengd framleiðslu umbúðanna, notkun og flutningi. Áherslan var á að þróa léttari útgáfur af mikilvægustu umbúðunum fyrir bæði ferskan, heilan fisk (460 L PE fiskiker) og fersk flök og flakabita (frauðkassa, EPS). Til að meta mögulegan umhverfislegan ávinningin af breyttum umbúðum í samanburði við hefðbundnar umbúðir við flutning á ferskum flökum með sjóflutningi var gerð lífsferilsgreining (LCA).
11:15
Umbúðanotkun í bolfisk- og uppsjávarvinnslu: Valkostir og tækifæri
Fjallað verður um notkun umbúða í bolfisk- og uppsjávarvinnslu. Frammi fyrir hvaða valkostum standa sjávarútvegsfyrirtæki og hvaða tækifæri og ógnanir eru fyrirsjáanleg?
12:35
Umræður
13:00
Veitingar í Flóa
Matvæla- og fæðuöryggi sjávarútvegs
Silfurberg B Föstudagur11:15-13:00
Matvælaöryggi er tryggt með eftirliti, vöktun og heildstæðum upplýsingum um stöðu örvera og óæskilegra efna í matvælum og hliðarafurðum sjávarlífvera. Einnig geta erfðagreiningar á uppruna matvæla upplýst um matvælasvindl, en slíkt getur m.a. haft neikvæð áhrif á heilsu neytenda svo sem vegna fæðuofnæmis. Samstarf við hagaðila er mikilvægt við rannsóknir á sviði matvælaöryggis og lýðheilsu, svo sem fyrirtæki, stofnanir, háskólar og neytendur. Neytendur vilja vera upplýstir um uppruna, innihald, rekjanleika og kolefnisspor matvæla. Íslensk matvæli eru oft markaðssett með áherslu á hreinleika og heilnæmi en slíkar fullyrðingar duga skammt ef ekki er hægt að sýna fram á það með gögnum.
Mikil tækifæri eru í sjávarútvegi í aðkomu að fæðuöryggi og sjálfbærri matvælaframleiðslu á Íslandi. Samstarfi við alla hagaðila, svo sem fyrirtæki, stofnanir, háskóla og samfélagið er þar mikilvægt. Innlend matvælaframleiðsla er í dag talsvert háð innflutningi á aðföngum svo sem eldsneyti, áburði og fóðri, en þar getur nýting á verðlitlum og vannýttum hliðarstraumum í matvælavinnslu sjávarútvegsins hlaupið í skarðið. Tækifærin til framleiðslu á verðmætari afurðum og auknum gæðum felast í aukinni nýsköpun við fullnýtingu þeirra lífauðlinda sem til falla með samvinnu allra hagaðila. Rannsóknir á ný-próteinum (e. alternative proteins) og fjölsykrum úr t.d. þörungum, einfrumungum og fleiri sjávarlífverum geta stuðlað að aukinni innlendri framleiðslu á ný-matvælum svo sem jurtamjólk, fisklíki og fóðri fyrir vaxandi fiskeldi í landinu.
Anna Kristín Daníelsdóttir, aðstoðarforstjóri og rannsókna- og nýsköpunarstjóri, Matís og Erna Jónsdóttir, sviðsstjóri stjórnsýslu- og upplýsingasviðs, Fiskistofa
Umsjónarmaður
Hrönn Ólína Jörundsdóttir
forstjóri Matvælastofnunar
Málstofustjóri
11:15
Ástand og horfur nytjastofna við Ísland
Í kjölfarið á innleiðingu aflareglna fyrir helstu fiskistofna á Íslandsmiðum hefur fyrirsjáanleiki í kvótaúthlutun orðið meiri, og dregið hefur úr sveiflum í fiskveiðiráðgjöf milli ára. Í framhaldi því hafa helstu fiskistofnar á Íslandsmiðum vaxið eftir samdrátt í sókn. Í þessu erindi verður fjallað um þessa þróun, núverandi ástandi helstu fiskistofna við Ísland lýst og spáð í spilin um horfur næstu árin.
11:35
Lífmassaver
Lífmassaver eru fremur nytt hugtak til að skilgreina og lýsa vinnslustöðvum lífmassa. Þar er unnið að mestu leyti með vannýttur lífauðlindir, t.d þang og þari, afskurð og restar úr fiskiðnaði og landbúnaði, afskurð úr matvælaiðnaði, trjárækt og repjuræktun. Vörur lífmassavera er sjaldnast matvæli, fremur verðmæt fæðubótarefni, lyfefni, verðmæt enfnasambönd fyrir efnaiðnaðinn, plastefni og lífeldneyti. Auk hefðbundinnna aðferða þá er beitt mikilvægum aðferðum líftækni, gerjunarlíffverum og ensímum.
11:55
Bjálkakeðjur fyrir rekjanleika matvæla
Fjallað er um hvernig bálkakeðjur geta varðveitt sannanlegan rekjanleika sjávarafurða, sem staðfestir fyrir kaupendum uppruna vörunnar og aðstæður í framleiðslu, geymslu og flutningum.
Þar sem tæknin er að fullu rekjanleg og ekki er hægt að breyta gögnum á bálkakeðjum, fæst traustur grunnur til að varðveita gögn sem verða til í aðfangakeðjunni, t.d. viðbætt hráefni, hitastig í geymslu og flutningaferli, hverjir meðhöndla vöruna, landfræðilega leið vörunnar og kolefnisfótspor hennar.
Kaupendur vörunnar geta því stafrænt, rakið hverja vörueiningu aftur upp aðfangakeðjuna að útgefnum kvóta eða eldisstöðvar.
12:15
Matvælaöryggi og eftirlit – verðmæti fyrir íslenskan sjávarútveg
Erindið mun fjalla um eftirlit MAST með matvælaframleiðslu, stöðu mála á Íslandi og hvernig öflugur iðnaður sem skilur eigin ábyrgð á matvælaöryggi getur nýtt öflugt eftirlit sem markaðsverkfæri. Eins verður farið yfir þær áskoranir sem MAST stendur frammi fyrir og áherslur sem MAST mun taka fyrir á komandi misserum.
12:35
Umræður
13:00
Veitingar í Flóa
Fjölmenning á vinnustað – áskoranir og samfélagsleg ábyrgð
Kaldalón Föstudagur 11:15-13:00
Samskipti geta verið flókin en þegar við bætast hindranir eins og tungumálaörðugleikar eða annars konar skilningur á eðli hlutanna vegna ólíkrar menningar, uppruna, menntunar og viðhorfa vandast oft málið. Á Íslandi eru töluð u.þ.b. 65 tungumál og samfélag okkar hefur tekið algjörum stakkaskiptum. Ásýnd landsins hefur breyst og meiri fjölbreytni ríkir nú en áður í menningarlegu tilliti. Margt fólk hefur sótt hingað til lands í leit að atvinnu og tækifærum alls staðar að úr heiminum.
Í erindum málstofunnar verður leitast við að ræða fjölmenningu og jafnrétti í víðum skilningi og hvernig við stöndum okkur í breyttu samfélagi, samfélagi fjölmenningar?
Sumir sjá fyrir sér vandamál og erfiðleika á meðan aðrir sjá tækifæri og fjölbreytileika sem auðga mannlífið. Við veltum fyrir okkur mismunandi menningarvíddum, hvað er líkt og ólíkt með mismunandi menningarheimum. Einnig hvernig hægt sé að stuðla að uppbyggilegum samskiptum á fjölmenningarlegum vinnustað.
Við munum einnig velta því fyrir okkur hvað er að vera Íslendingur. Getur þú orðið Íslendingur ef þú átt rætur í öðrum samfélögum? Ertu Íslendingur ef þú hefur ríkisborgararéttinn en talar ekki íslensku? Hvernig samfélag er Ísland þegar horft er á það út frá fjölmenningarlegu tilliti!
Kristín Njálsdóttir
framkvæmdastjóri Landsmenntar og Sjómenntar fræðslusjóða og stjórnarmaður í stjórn Sjávarútvegsráðstefnunnar 2023
Umsjónarmaður
Björg Bjarnadóttir
framkvæmdastjóri Starfsgreinasambands Íslands
Málstofustjóri
11:15
Fjölþjóðlegur vinnustaður: Auður eða ok?
Innflytjendur og margmenning á Íslandi eru komin til að vera. Fimmti hver á vinnumarkaði er af erlendum uppruna. Engin vill vera útundan, jaðarsettur eða útilokaður. Eru allir teknir með í hópinn? Fjallað verður um áskoranir sem fylgja margmenningu með áherslu á mikilvægi jafnræðis og þess að taka alla með í hópinn (inngildinu) og bent skilvirk „verkfæri“ sem nota má til að svo geti orðið.
11:40
Samskipti á fjölmenningarlegum vinnustað; hindranir og tækifæri
Samskipti geta verið flókin en þegar við bætast hindranir eins og tungumálaörðugleikar og annars konar skilningur á eðli hlutanna vegna ólíkrar menningar, uppruna, menntunar og viðhorfa vandast málið. Í fyrirlestrinum verður fjallað um mismunandi menningarvíddir og hvað er líkt og ólíkt með mismunandi menningarheimum. Einnig verður farið í hvernig hægt sé að auka menningarlæsi og stuðla að uppbyggilegum samskiptum á fjölmenningarlegum vinnustað.
12:05
Hvenær er maður eiginlega orðinn Íslendingur?
Tengist þjóðarsjálfsmyndin ómeðvitað eiginleikum sem er frekar hægt að henda reiður á þegar fólk talar um hvaða fólk sé ekki íslenskt? Í erindinu verður því varpað fram hvernig hugmyndir samfélagsins um það hver getur talist Íslendingur, hafa áhrif á fólk af erlendum uppruna. Hugmyndir sem fólk tengir venjulega ekki við fordóma en geta óneitanlega vakið tilfinningar útilokunar hjá þeim sem samfélagið sér ekki sem íslenskt. Hvernig geta viðhorf sem fólk mætir úti í samfélaginu haft áhrif innan vinnustaða?
12:30
Panelumræður
13:00
Veitingar í Flóa
Verðmætasköpun með notkun myndgreiningartækni
Lengi hefur verið talað um aukna notkun myndgreiningartækni í sjávarútvegi. Nýlega hafa íslensk fyrirtæki tekið inn tæki með ofurrófsmyndavélatækni (e. hyperspectral imaging) til að greina hráefni, flokka galla og framkvæma sjálfvirkt gæðamat.
Brim hefur nýtt slíka tækni á flæðilínum síðan í júní 2022 og Útgerðarfélag Akureyringa hóf prufur í febrúar 2023. Þar eru teknar myndir af roðlausum flökum á leið í forsnyrtingu gallar á borð við blóðmar, los og hringorma greindir. Þannig má beina flökum með göllum á sértækari snyrtilínur. Einnig getur tæknin aukið nýtingu og afköst með því að senda flök sem ekki þurfa snyrtingu beint í vatnsskurðarvél.
Útgerðarfélag Reykjavíkur keypti tvö tæki með ofurrófsmyndatækni í fiskiskip sín í september 2022 og geta þau tegundagreint heilan fisk og flokkað eftir göllum, blæðingu o.s.frv. Tæknin hefur nýst til að flokka frá horlúðu á grálúðuveiðum með ágætum árangri. Heildstæð myndgreining á aflasamsetningu í fiskiskipum skapar einnig áhugaverð tækifæri fyrir hafrannsóknir, með mun nákvæmari gögnum en fyrr.
Í málstofunni verður greint frá virkni tækninnar í rannsóknum, reynslu notenda í fiskvinnslu og útgerð og loks hagnýtingu til frekari rannsókna og þekkingar á villtum stofnum. Skoðaðar verða mögulegar úrbætur og frekari möguleikar til hagnýtingar og framþróunar tækninnar.
Sveinn Kjarval
Internal Event Manager, Global Markets at Marel
Umsjónarmaður
Sæmundur Elíasson
verkefnisstjóri, Matís
Málstofustjóri
13.30
Notkun ofurrófsmyndavélatækni í rannsóknum og sjávarútvegi
Ofurrófsmyndavélatækni hefur rutt sér rúms undanfarin ár innan matvælageirans vegna fjölbreyttra notkunarmöguleika tækninnar við gæðaeftirlit, rannsóknir og þróun. Ofurrófsmyndatæknin sameinar kosti ljósrofsmælitækni og myndvinnslu og hentar því sérlega vel til greiningar á hráefni og afurðum með sjálfvirkum hætti. Með tilkomu gervigreinar og flóknari myndvinnslulausna opnast aukin tækifæri til þróunar ofurrofsmyndatækni og aðlögun tækninnar að fjölbreyttum þörfum sjávariðnaðarins.
Í erindinu verður aðferðarfræðin kynnt og helstu kostir og takmarkanir á tækninni ræddar út frá nýjustu vísindum. Einnig verða tekin dæmi um notkunarmöguleika tækninnar í sjávariðnaði, svo sem notkun við gæða- og gallagreiningar, ásamt því að ræða helstu rannsóknir seinustu ára og hvert tæknin kann að leiða okkur í framtíðinni.
13.50
Hyperspectral myndgreining um borð í fiskiskipum ÚR
Myndgreining, fyrstu skrefin í hagnýtingu um borð í vinnsluskipi. Útgerðarfélag Reykjavíkur setti upp Maritech Eye hyperspectral myndavél í janúar 2023 til þess að kanna hagnýtingu tækninnar um borð í fiskiskipi. Markmiðið að safna gögnum um stærðardreifingu einstakra tegunda eftir veiðisvæðum og því var vélin valinn staður þ.a. hún myndar allan heilan fisk sem kemur um borð í skipið.
14.10
Hagnýting gagnasafna myndgreiningar til rannsókna og stofnstærðarmats
Tækninni hefur fleytt fram síðustu ár og myndgreining hefur þróast verulega. Hafrannsóknastofnun er að skoða möguleikanna á nýtingu myndgreiningar við rannsóknir og gerð stofnstærðarmats. Farið verður yfir notkun myndgreiningar í dag hjá stofnuninni og þeim tækifærum sem við stöndum frammi fyrir með aukinni nýtingu myndgreiningar.
14:30
Umræður
Markaðsetning á ímynd sjávarafurða – Heilsa og umhverfismál
Silfurberg B Föstudagur 13:30 – 15:15
Ímynd er einn lykilþátta markaðssetningar og á það við um sjávarafurðir sem og annað. Mikilvægi góðrar ímyndar sjávarafurða hefur aukist undanfarið í hinum síbreytilega heimi þar sem upplýsingar um heilsu, umhverfisáhrif og fleira eru aðgengileg hverjum sem er, á augabragði. Það hvernig fólk skynjar og upplifir vöru eða þjónustu, hefur úrslitaáhrif á kaupvilja þess. Ímyndarmál sjávarafurða eru margslungin og margt sem hefur áhrif á þau.
Í málstofunni er fjallað um hvaða tækifæri liggja í því að nýta hollustueiginleika sjávarfangs til markaðssetningar? Farið er yfir þróun á fæðubótarefnum og fleiri vörum sem m.a. eru unnar úr aukaafurðum en slík vinnslu getur aukið mjög vinnsluvirði hráefnis. Einnig er fjallað um ímynd íslenskra sjávarafurða, hvernig hún birtist og hvað hefur áhrif á hana. Horft er bæði til sjávarútvegs og fiskeldis, sérstaklega með tilliti til umhverfismála og samfélagsábyrgðar sem hafa vaxandi vægi í ímyndarmálum.
Bjarni R. Heimisson
framkvæmdastjóri Reiknistofu fiskmarkaða
Umsjónarmaður
Guðmundur H. Pálsson
framkvæmdastjóri Pipar/Tbwa
Málstofustjóri
13:30
Þróun, áhrif og ímynd fiskneyslu
Í erindinu verður fjallað um þróun fiskneyslu í gegnum tíðina, áhrif hennar á heilsu fólks og breytingu á vitneskju í samhengi við aukna neyslu. Farið verður yfir breytingar á ímynd fiskneyslu sem hafa orðið þar á með auknum rannsóknum.
13:45
Fæðubótarefni úr sjávarfangi
Farið verður yfir þá þróun sem hefur orðið síðustu ár í fæðubótarefnum sem unnar eru úr fiski og þá sérstaklega aukaafurðum. Helstu vörumerki sem við höfum í dag, hvað eru helstu markaðir og hvaða tækifæri eru til staðar.
14:00
Tækifæri í heilsutengdri markaðssetningu sjávarfangs
Hver eru tækifærin í markaðsetningu á hollustu sjávarafurða? Í erindun verður stiklað á stóru um þau tækifæri sem hafa verið nýtt og eru vanýtt í markaðsetningu á íslenskum sjávarafurðum og þá sérstaklega tengt heilsu og ímynd þeirra.
14:15
Skiptir kolefnisspor máli þegar kemur að markaðssetningu sjávarafurða?
Brim hefur verið framarlega í umhverfismálum og hefur fyrirtækið meðal annars hannað umhverfiskerfi sem kortleggur heildar kolefnisspor félagsins. Í erindinu verður farið yfir stefnu Brims, samhengi hennar við markaðssetningu afurða og hvort það skipti máli fyrir neytendur að varan sé með lágt kolefnisspor.
14:30
Hvernig er hægt að skapa íslenskum eldislaxi sérstöðu á mörkuðum?
Í erindinu verður farið yfir sölu- og markaðsmál sem varða íslenskan eldislax. Fjallað verður um þróun síðustu ára og skoðað hvernig íslenskur eldislax passar inn á heimsmarkað. Landeldi er fyrirhugað í stórum stíl á Íslandi á næstu árum. Er hægt að aðgreina landeldi frá sjókvíaeldi og skapa því sérstöðu?
14:45
Umræður
Orkuskipti og innviðauppbygging
Kaldalón Föstudagur 13:30 – 15:15
Samdráttur í losun frá íslenskum sjávarútvegi skiptir miklu máli til að styðja við alþjóðlegar skuldbindingar Íslands við að draga úr losun gróðurhúsalofttegunda, enda er losun frá fiskiskipum um fimmtungur af þeirri losun sem flokkast undir beina ábyrgð Íslands.
Mikill og góður árangur hefur náðst en frá árinu 2005 hefur þegar orðið ríflega 40% samdráttur í olíunotkun innan greinarinnar. En betur má ef duga skal. Orkuskipti krefjast gríðarháa fjárfestinga bæði til nýsköpunar og þróunar, ásamt nauðsynlegri uppbyggingu innviða. Vegferðin er ekki einföld en margar breytur hafa áhrif á niðurstöðuna þar sem verkefni tengd orkuskiptum krefjast góðrar samvinnu sjávarútvegs og annarra hagaðila við stjórnvöld og sveitarfélög ef viðunandi árangur á að nást.
En hver er staðan í dag? Hvernig hafa málin þróast undanfarin ár? Hvar liggja tækifærin? Og hvað þarf að gerast svo hægt sé að stuðla að samdrætti í losun innan sjávarútvegsins svo við uppfyllum þessi mikilvægu sameiginlegu loftslagsmarkmið Íslands?
Stefanía Inga Sigurðardóttir
gæða- og öryggisstjóri, Fisk Seafood
Umsjónarmaður
Áslaug Eir Hólmgeirsdóttir
skrifstofustjóri, Matvælaráðuneytið
Málstofustjóri
13:30
Orkan í sjávarútvegi
Fjallað verður um nýtútkominn loftslagsvegvísi í sjávarútvegi. Sjávarútvegurinn er leiðandi í loftslagsmálum og farið verður yfir árangur og markmið til næstu ára. Rætt verður sérstaklega hvaða leiðir eru færar til ársins 2030 fyrir fiskiskip sem styðja við aukna orkunýtni. Hvaða aðgerðir eða úrbætur þarf að ráðast í strax og hvar stendur hnífurinn í kúnni.
13:45
Áskoranir við orkuskiptin
Mikið er talað um orkuskipti í sjávartengdri starfsemi en hvað er raunhæft í þeim efnum, hvaða tækni hentar hverjum og hvar eigum við að byrja?
14:00
Orkuskipti í sjávarútvegi og hlutverk hafna
Gunnar mun fjalla um þær áskoranir og tækifæri sem hafnir landsins standa frammi fyrir þegar kemur að orkuskiptum í sjávarútvegi og höfnum. Í erindinu verður m.a. fjallað um landtengingar smærri og stærri skipa í höfnum Faxaflóahafna, umhverfiseinkunarkerfið EPI (Environmental Port Index), mögulega framleiðslu rafeldsneytis á Grundartanga og spá um samsetningu eldsneytis í siglinum á næstu árum.
14:15
Olíunotkun og orkuskipti í sjávarútvegi -Staða, stefna og tækifæri
Íslenskur sjávarútvegur er framúrskarandi á heimsvísu á flestum sviðum. Íslenskur sjávarútvegur skil af sér prótíni á heimsmarkað með afar lágt kolefnisspor í samanburði við önnur dýraprótín. Vegna stærðar sjávarútvegs er heildarolíunotkun mikil á Íslandi og mikilvægt að vinna stöðugt að betri orku- og afurðanýtni. Mikil árangur hefur náðst í minnkun á olíunotkun á undanförnum áratugum sem að mestu hefur byggt að tæknilegum og kerfislegum nýtniframförum. Á næstu áratugum hefst nýtt skeið í sjávarútvegi þar sem flókin og umfangsmikil orkuskipti fara ryðja sér til rúms.
14:30
Orkuskipti í sjávarútvegi – stýra, nýta, þróa
Í erindinu fer ég yfir hvernig við reynum að lágmarka orkunotkun, hvað ég sé sem helstu áskoranir til að minnka orku og fara í nýja okugjafa ásamt því að fara yfir hvaða möguleika við sjáum í nánustu framtíð varðandi orkuskipti.
14:45
Umræður